Het doden van een mens

'Het doden van een mens is niet het verdedigen van een doctrine, het is het doden van een mens.' Sebastian Castellio schreef dit in 1553; de aanleiding voor zijn verzuchting was de dood van Miguel Serveto (of Michel Servet), die in hetzelfde jaar onder auspiciën van Calvijn in Genève levend was verbrand. Guus Kuijer laat zien dat Castellio geen uitzondering was: in alle tijden zijn er mensen geweest die er humane opvattingen op nahielden, niet iedereen is zo fanatiek dat hij de leer boven het leven stelt. In een ingenieus vlechtwerk van betoog, geschiedverhaal en biografie geeft Guus Kuijer aan de hand van Servets leven een beeld van de godsdiensttwisten in de zestiende eeuw, en vervolgens houdt hij een hartstochtelijk pleidooi voor tolerantie.
Als noodzakelijke voorwaarde voor die tolerantie wijst hij de scheiding aan van kerk en staat: 'Christenen en moslims zijn meer aan elkaar verwant dan aan de seculiere wereld. Op een dag zullen ze zich verenigen en de waardigheid van de mens uit hem knijpen zoals je een tube tandpaste leeg knijpt.'